کیسه صفرا اندامی کوچک و گلابی شکل است که در زیر کبد قرار دارد. این کیسه صفرا را ذخیره و تغلیظ می‌کند که مایعی گوارشی است که به هضم چربی‌ها کمک می‌کند. سنگ کیسه صفرا رسوبات سختی هستند که می‌توانند در کیسه صفرا تشکیل شوند و از کلسترول، نمک صفرا و مواد دیگر ساخته شوند.
سنگ کیسه صفرا ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند. با این حال، اگر سنگی مجرای صفراوی را که صفرا را از کیسه صفرا به روده کوچک حمل می‌کند، مسدود کند، می‌تواند باعث درد شدید شود. این درد به عنوان "درد صفراوی" شناخته می‌شود.
علائم سنگ کیسه صفرا
درد صفراوی شایع‌ترین علامت سنگ کیسه صفرا است. این درد می‌تواند:
- ناگهانی و شدید باشد
- در قسمت فوقانی راست شکم یا پشت احساس شود
- به شانه راست یا تیغه شانه راست تیر بکشد
- چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد
- با حالت تهوع و استفراغ همراه باشد
سایر علائم سنگ کیسه صفرا عبارتند از:
- از دست دادن اشتها
- نفخ
- سوء هاضمه
- مدفوع چرب یا کم رنگ
علل سنگ کیسه صفرا
علت دقیق تشکیل سنگ کیسه صفرا مشخص نیست. با این حال، چندین عامل می‌تواند خطر ابتلا به آنها را افزایش دهد، از جمله:
- چربی خون بالا: کلسترول بالا در صفرا می‌تواند منجر به تشکیل سنگ کیسه صفرا شود.
- چاقی: افراد چاق بیشتر در معرض ابتلا به سنگ کیسه صفرا هستند.
- بارداری: زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی در معرض خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا هستند.
- سابقه خانوادگی: اگر سابقه خانوادگی سنگ کیسه صفرا دارید، در معرض خطر ابتلا به آنها هستید.
- بیماری‌های خاص: برخی از بیماری‌ها، مانند بیماری کرون و سیروز کبدی، می‌تواند خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا را افزایش دهد.
تشخیص سنگ کیسه صفرا
پزشک شما می‌تواند با پرسش در مورد سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی شما، سنگ کیسه صفرا را تشخیص دهد. آنها همچنین ممکن است آزمایشاتی را برای تأیید تشخیص خود تجویز کنند، مانند:
- سونوگرافی: از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از کیسه صفرا و مجاری صفراوی استفاده می‌کند.
- اسکن HIDA: این آزمایش از یک ماده رادیواکتیو برای بررسی نحوه عبور صفرا از کیسه صفرا به روده کوچک استفاده می‌کند.
- سی‌تی اسکن: از اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر مقطعی از کیسه صفرا و مجاری صفراوی استفاده می‌کند.
- MRI: از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویری از کیسه صفرا و مجاری صفراوی استفاده می‌کند.
درمان سنگ کیسه صفرا
درمان سنگ کیسه صفرا به شدت علائم شما بستگی دارد. اگر درد خفیف دارید، پزشک ممکن است داروهایی را برای تسکین درد و جلوگیری از عفونت تجویز کند.
اگر درد شدید دارید یا سنگ کیسه صفرا شما عوارضی ایجاد کرده است، ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن کیسه صفرا داشته باشید. دو روش اصلی برای جراحی کیسه صفرا وجود دارد:
- کوله سیستکتومی لاپاروسکوپی: در این روش، جراح چند برش کوچک در شکم شما ایجاد می‌کند و از یک دوربین و ابزارهای جراحی کوچک برای برداشتن کیسه صفرا استفاده می‌کند.
- کوله سیستکتومی باز: در این روش، جراح یک برش بزرگتر در شکم شما ایجاد می‌کند و کیسه صفرا را برداشت.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر درد شدید یا مداوم در قسمت فوقانی راست شکم، پشت یا شانه راست خود دارید، به یک دکتر متخصص داخلی خوب تهران یه شهر محل سکونت خود، مراجعه کنید. همچنین اگر حالت تهوع، استفراغ، تب یا زردی پوست یا چشم دارید، به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص و درمان زودهنگام سنگ کیسه صفرا می‌تواند به جلوگیری از عوارض جدی کمک کند.
